گوگل پژوهشگر یا Scholar Google ابزار توانمندی است که توسط قدرتمندترین موتور جستجوی جهان یعنی گوگل برای استفاده پژوهشگران دانشگاهی توسعه یافته است. هر چند که استفاده از این ابزار مانند سایر ابزارهای گوگل بسیار آسان می باشد اما امکانات و تنظیمات مهمی در آن وجود دارد که اطلاع از آن ها می تواند به شدت در زمان یک پژوهشگر صرفه جویی نماید. در این مطلب این امکانات و تنظیمات تشریح شده اند.ز

گوگل پژوهشگر (Scholar Google): چرایی استفاده و کاربست

امروزه به لطف فناوری اطلاعات و ابزارهای متعددی که مبتنی بر مقتضیات این عصر توسعه یافته‌اند، فرآیند انجام بسیاری از امور دچار تحولات اساسی شده است. در این میان «پژوهش» به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه جوامع و کشورها از این قاعده مستثنا نبوده و ابزارهای متعددی به منظور تسهیل، تسریع و ارتقاء کمیت و کیفیت فرآیند پژوهش و خروجی‌های مرتبط با آن در کنار ابزارهای سنتی و حتی فراتر از آن‌ها ایفای نقش می‌نماید. از این رو برای هر پژوهشگری لازم است علاوه بر آشنایی با ماهیت پژوهش و فرآیند آن، تسلط کافی بر ابزارهای پژوهش نوین داشته باشند. از جمله مهمترین ابزارهای فعلی که به صورت رایگان در بستر اینترنت در اختیار بوده و کارکردهای متعددی را برای پژوهشگران به همراه دارد گوگل پژوهشگر می‌باشد. در این مقاله سعی شده است تا به اختصار عمده توانمندهای این ابزار معرفی شده و چگونگی کاربست این توانمندی‌ها تشریح گردد.
مطالب مشابه  کتاب «هک گوگل» Google Hacks

گوگل پژوهشگر (Scholar Google) چیست؟

گوگل پژوهشگر ابزاری به منظور جستجوی منابع پژوهشی شامل کتاب‌ها، مقالات نشریات، کنفرانس‌ها، فصول کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها از میان طیف وسیعی از منابع موجود در بستر وب می‌باشد. نتایج جستجو بر اساس میزان ارتباط و نزدیکی منابع یافته شده با عبارت جستجو نشان داده می‌شود (شکل ۱- شماره ۱). البته لازم به ذکر است امکان مرتب نمودن نتایج جستجو بر اساس تاریخ نیز وجود دارد(شکل ۱- شماره ۲). به منظور آگاهی کاربران با تعداد منابع موجود، گوگل پژوهشگر تعداد منابع یافته شده را نیز نمایش می‌دهد (شکل ۱- شماره ۳). در نتایج نمایش داده شده، به صورت پیش‌فرض «اختراعات ثبت شده» یا Patent و همچنین «استنادها» یا Citation نیز اعلام می‌گردد (شکل ۱- شماره ۴) که توضیحات بیشتر در این خصوص در بخش‌های آتی شرح داده خواهد شد. همچنین به سادگی و با استفاده از منوهای سمت چپ نتایج در بخش ۵ از شکل ۱، امکان محدود کردن نتایج حاصله بر اساس بازه‌های زمانی مختلف فراهم شده است که این موضوع قابلیت بسیار مهمی در انجام «مرور ادبیات» یا Literature Review قلمداد می‌شود. از موارد دیگر می‌توان به منوی بخش ۶ از شکل ۱ اشاره نمود که نتایج را می‌توان از نقطه نظر «قوانین موضوعه (Case Law)» و «کتابخانه شخصی» نیز مشاهده نمود که توضیحات تکمیلی در این خصوص به بخش‌های آتی موکول می‌گردد.
شکل 1- ویژگی‌های صفحه نتایج جستجوی گوگل پژوهشگر

شکل ۱- ویژگی‌های صفحه نتایج جستجوی گوگل پژوهشگر

گوگل پژوهشگر: تنظیمات پیش‌فرض جستجو

بسیاری از پژوهشگران معمولا این سئوال را از ما می پرسند که تنظیمات پیش فرض گوگل پژوهشگر چیست و چگونه می­توان آن را تغییر داد. مهمترین تنظیمات پیش فرض گوگل پژوهشگر جستجو عبارتند از:
  • عدم حساسیت به بزرگ و کوچک بودن حروف کلمات جستجو
  • کلمات جستجو با رابط «و» یا and با یکدیگر ادغام می‌شوند
  • «کل متن» یا full text منابع پژوهشی شامل استناد و چکیده جهت یافتن نتایج جستجو می‌شوند.

آشنایی با فرمت خروجی جستجوها

در گوگل پژوهشگر نتایج جستجو، با فرمت‌ها و اشکال مختلفی قابل رویت می‌باشد که برای مثال در شکل ۲، دو تیپ اصلی آن نشان داده شده است. عموماً رویت عبارت «[Citation]» قبل از هر یک از نتایج جستجو به معنای عدم دسترسی به منبع مربوطه به صورت الکترونیکی می‌باشد. همچنین رویت عبارت «[Book]» قبل از هر یک از نتایج جستجو بیانگر آن است که منبع مربوطه از جنس کتاب می‌باشد.
شکل 2- برخی از فرمت‌های خروجی جستجوها در گوگل پژوهشگر

شکل ۲- برخی از فرمت‌های خروجی جستجوها در گوگل پژوهشگر

مطالب مشابه  کتاب «جستجوی گوگل و ابزارها با یک بشکن» Google Search And Tools In A Snap

به منظور آشنایی بیشتر با اجزای مختلف هر یک از خروجی‌ها، شکل ۳ ارائه شده است.

شکل 3- اجزای خروجی‌های جستجوها

شکل ۳- اجزای خروجی‌های جستجوها

مطابق با شکل ۳، اجزای مختلف نتایج جستجو به شرح ذیل می‌باشد:

  • شماره ۱ از شکل ۳: عنوان منبع پژوهشی
  • شماره ۲ از شکل ۳: شامل چهار بخش (به ترتیب از چپ به راست) نام نویسنده(گان)، محل نشر (نشریه/کنفرانس/کتاب و …)، سال نشر، ناشر
  • شماره ۳ از شکل ۳: چکیده‌ای از منبع
  • شماره ۴ از شکل ۳: تعداد استنادهای دریافتی منبع مربوطه که شاید بتوان این ویژگی را مهمترین قابلیت گوگل پژوهشگر دانست که با کلیک بر روی این گزینه امکان مشاهده تمامی منابعی که منبع مربوطه را به عنوان مرجع استفاده نموده‌اند را مشاهده نمود.
  • شماره ۵ از شکل ۳: منابع مرتبط با منبع مربوطه
  • شماره ۶ از شکل ۳: نمایش ویرایش‌های مختلف از منبع مربوطه
  • شماره ۷ از شکل ۳: در صورتی که تمایل به ارجاع به منبع وجود داشته باشد با کلیک بر روی این گزینه خروجی مربوطه نمایش داده می‌شود (توضیحات تکمیلی در بخش‌های آتی ارائه می‌گردد)
  • شماره ۸ از شکل ۳: امکان ذخیره منبع مربوطه را فراهم می‌نماید.
در ادامه تنظیمات پیشرفته تری برای گوگل پژوهشگر در لابلای مباحث ارائه خواهد شد.

مهمترین ترفندهای کاربردی در گوگل پژوهشگر

مهمترین ترفندهای کاربردی در گوگل پژوهشگر به شرح ذیل می‌باشند:
  • در صورتی که از کاراکتر «~» بلافاصله پیش‌از کلمات کلیدی استفاده گردد، جستجو به همراه واژگان مترادف انجام می‌شود.
  • در صورت بکارگیری کاراکتر «”» قبل و بعد از عبارت جستجو، منابعی که کل عبارت را شامل شوند نمایش داده می‌شوند.
  • در صورت درج عبارت «OR» بین کلمات جستجو، منابعی که شامل حداقل یکی از کلمه‌ها باشد نمایش داده می‌شوند.
  • استفاده از کاراکتر «-» بلافاصله قبل از کلمات جستجو، منابعی را شامل عبارت مربوطه نشود را نشان می‌دهد و استفاده از کاراکتر «+» بلافاصله قبل از کلمات جستجو، منابعی را شامل عبارت مربوطه شود را نشان می‌دهد.
  • درج عبارت «intitle:» منابعی را که عبارت جستجو در عنوان آن آمده باشد را اعلام می‌کند.
  • درج عبارت «author:» منابعی را که عبارت جستجو در نام نویسنده آن آمده باشد را اعلام می‌کند.

گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر

در گوگل پژوهشگر سه گزینه وجود دارد که گزینه اول به اعلام رتبه و جایگاه نشریات بر اساس شاخص‌های «h-index»، «h-core»، «h-median»، «h5-index»، «h5-core» و «h5-median» در خلال سال‌های مختلف می‌پردازد. گزینه دوم تنظیمات پیشرفته گوگل را شامل می‌شود که یکی از مهمترین این تنظیمات تعیین فرمت خروجی استناد متناسب با نرم‌افزار مدیریت منابع (نظیر «BibTex»، «EndNote»، «RefMan» و «RefWorks») می‌باشد. گزینه سوم نیز ابزارهای جستجوی پیشرفته نظیر «تعیین محل جستجو(عنوان/تمام متن)»، «جستجو در نام نویسندگان» و «بازه زمانی جستجو» را در اختیار قرار می‌دهد.
مطالب مشابه  کتاب «گوگل: جستجو و نجات» Google Search and Rescue

همانگونه که در شکل ۴ تا شکل ۷ نیز قابل مشاهده است، سه گزینه در گوگل پژوهشگر وجود دارد که گزینه اول به اعلام رتبه و جایگاه نشریات بر اساس شاخص‌های «h-index»، «h-core»، «h-median»، «h5-index»، «h5-core» و «h5-median» در خلال سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ می‌پردازد. گزینه دوم تنظیمات پیشرفته گوگل را شامل می‌شود که یکی از مهمترین این تنظیمات تعیین فرمت خروجی استناد متناسب با نرم‌افزار مدیریت منابع (نظیر «BibTex»، «EndNote»، «RefMan» و «RefWorks») می‌باشد. گزینه سوم نیز ابزارهای جستجوی پیشرفته نظیر «تعیین محل جستجو(عنوان/تمام متن)»، «جستجو در نام نویسندگان» و «بازه زمانی جستجو» را در اختیار قرار می‌دهد.

شکل 4- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر

شکل ۴- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر

شکل 5- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (شاخص‌ها)

شکل ۵- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (شاخص‌ها)

شکل 6- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (تنظیمات)

شکل ۶- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (تنظیمات)

شکل 7- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (جستجوی پیشرفته)

شکل ۷- گزینه‌های پیشرفته در گوگل پژوهشگر (جستجوی پیشرفته)

مطالب مشابه  بهترین روش مقاله نویسی: معرفی برخی از مهمترین بانک های اطلاعاتی (بخش هفتم)

نحوه ایجاد پروفایل در گوگل پژوهشگر و مزایای آن

گوگل امکانی را فراهم نموده است که با استفاده از یک نام کاربری و رمز عبور بتوان به تمامی محصولات گوگل که گوگل پژوهشگر نیز شامل آن می‌شود استفاده نمود. با در اختیار داشتن این صفحه «مقالات منتشر شده توسط پژوهشگر»، «تعداد استنادهای دریافتی هر پژوهشگر به تفکیک سال‌های مختلف و هر یک از مقالات»، «شاخص‌های h-index و i10-index پژوهشگر»، «همکاران پژوهشی پژوهشگر» قابل رویت بوده و امکان «دنبال کردن یا follow فعالیت‌های پژوهشگر» و همچنین «ایجاد کتابخانه شخصی» فراهم می‌گردد. شکل ۸ نمونه ای از پروفایل یک پژوهشگر در گوگل پژوهشگر را نشان می دهد.
شکل 8- نمونه پروفایل در گوگل پژوهشگر

شکل ۸- نمونه پروفایل در گوگل پژوهشگر

مزیت های شاخص گوگل پژوهشگر

  • استفاده از گوگل پژوهشگر آسان است، مانند خود گوگل.
  • امکان جستجو در مستندات پژوهشی متنوعی شامل مقاله، کتاب و «ادبیات خاکستری» را فراهم می کند. منظور از «ادبیات خاکستری» مقالات ارائه شده در کنفرانس ها می باشد.
  • گوگل پژوهشگر امکان رویت مقالات مرتبط با هر یک از مستندات پژوهشی را فراهم می­کند. همچنین به راحتی و آسانی به شما می گوید که به هر مستند پژوهشی تا کنون چند بار ارجاع داده شده است و از آن مهمتر اینکه عناوین آن ها را نیز به محققان نمایش می دهد. این فرآیند به صورت تو در تو و به تعداد نامتناهی قابل انجام است.
  • ارجاع نویسی هر مستند پژوهشی را می توان با استفاده از گوگل پژوهشگر به سادگی مطابق با پر استفاده ترین استانداردهای جهانی دریافت نمود و حتی می توان به صورت فایل خروجی جهت اضافه کردن به نرم افزارهایی مانند Endnote، Mendeley، Refwork و … ارجاعات را دانلود نمود.

کتابخانه گوگل پژوهشگر: یک ویژگی بی رقیب

یکی از مهمترین و کاربردی ترین بخش های گوگل پژوهشگر، کتابخانه گوگل می باشد که امکانات ارزشمندی را در اختیار یک پژوهشگر قرار می دهد. پس از انجام یک جستجوی مشخص در گوگل پژوهشگر، گزینه ای تحت عنوان «ذخیره (Save)» در ذیل هر رکورد اطلاعاتی نمایش داده می شود. در صورتی که وارد فضای کاربری خود شده باشید می توانید با کلیک بر روی این گزینه، آیتم مربوطه را به کتابخانه خود اضافه نمایید. موارد ذخیره شده از بخش «My Library» قابل رویت می باشد و اما نکته بسیار مهم و کلیدی در این بخش آن است که گوگل امکانات منحصر بفردی را در این بخش قرار داده است که این امکانات در مقاله آتی با عنوان «کتابخانه گوگل پژوهشگر» در دسترس می باشد. این امکانات به پژوهشگران کمک می نماید، پس از انتخاب منابع مد نظر خود یک خروجی اکسل برای پردازش های آتی تهیه نماید. این خروجی شامل عنوان منبع علمی، اطلاعات دقیق محل نشر آن (مثلا در مورد مقاله منتشر شده در یک نشریه شمارگان نشریه، دوره نشریه و شماره صفحه نمایش داده می شود)، سال نشر و نام نویسندگان می باشد. بدیهی است با توجه به خلاقیت پژوهشگران این فایل امکان پردازش های ارزشمندی را فراهم می نماید. برای مثال پژوهشگران می توانند با استفاده از PivotTable تعداد مقالات در سال های مختلف، تعداد مقالات به تفکیک نشریات، بررسی تواتر ارائه مقالات در آن حوزه خاص در نشریات مختلف و … را استخراج نماید. برای اطلاعات یا راهنمایی های بیشتر با ما در تماس باشید.

بازدیدها: 217

مطالب زیر را حتما بخوانید

گوگل پژوهشگر (Scholar Google): کتابخانه گوگلگوگل پژوهشگر (Scholar Google): کتابخانه گوگل کتاب «گوگل: جستجو و نجات» Google Search and Rescueکتاب «گوگل: جستجو و نجات» Google Search and Rescue کتاب «هک نقشه گوگل و گوگل ارث» Hacking Google Maps And Google Earthکتاب «هک نقشه گوگل و گوگل ارث» Hacking Google Maps And Google Earth کتاب «ساخت ابزارهای پژوهش با گوگل» Building Research Tools with Google For Dummiesکتاب «ساخت ابزارهای پژوهش با گوگل» Building Research Tools with Google For Dummies کتاب «گوگل ناطق» Google Talkingکتاب «گوگل ناطق» Google Talking